Helse- og omsorgstjenester til den samiske befolkningen - sammendrag på lulesamisk
Tjoahkkájgæsos
Sámeálmmuk le álggoálmmuk Vuonarijkan. Rijkajgasskasasj konvensjåvnå ja nasjonalá lága mierredi sijá rievtesvuodajt varresvuoda- ja huksodievnastusájn. Sáme sebrudagán le stuorra sierralágásj ja bájkálasj, kultuvralasj ja æládusáj sieradusá. Danen la ájnas varresvuoda- ja huksobarggijn li diedo sosiálalasj, histåvrålasj ja kultuvralasj dilij birra mij máhttá vájkkudit sámij vásádusájt varresvuoda- ja huksodievnastusájn. Vuonarijkan la politihkalasj ulmme læhkám fállat hiebadahtedum fálaldagájt ienni gå sierra dievnastusájt sámij hárráj åvddånahttet.
Sáme álmmuk adná varresvuodadievnastusájt sæmmi ålov gå ieneplågoálmmuk, valla sij li ienep iehpedudálattja viehkedievnastusáj. Ij la jáhkedahtte sámij ja iehtjádij gaskan li sierralágásjvuoda skihpudagáj hárráj ja varresvuoda dile hárráj, valla muhtem girjálasjvuoda vuosedi sámijn le ietjá dádjadus varresvuodas, skihpudagájs ja dálkudimes gå ieneplågoálmmugin le. Huoman hæhttup liehket várrogisá jáhkket dát guosská gájkka sámijda. Gávnnuji aj guoradallama ma vuosedi sáme e rat njuolgga skihpudagáj ja varresvuodaj birra sáhkada ja sij aj adni metafåvråjt. Dádjadus jut sámegielaga sihti sámegielav adnet varresvuoda- ja huksodievnastusán vuojnnet ådåsup dutkamusájn ij la ållu gájkkásasj, da vuosedi giellaadnem le ulmutjis ulmutjij ja diles dilláj. Viehkev fuolkes ja árbbedábijs dættoduvvá muhtem guoradallamijn. Sæmmi bále vuosedi dutkamusá sáme åhtsåli ienep almulasj viehkev.
Ietjas ja iehtjádij vásádusá dárojduhttemis ja badjelgæhttjamis máhttá vájkkudit sámij vásádusájt varresvuoda- ja huksodievnastusáj. Dutkamusá ælla avtamielaga jus dá vásádusá bájnni ietjasij varresvuodav. Girjálasjvuoda aj vuosedi iesjdåbddo la masjvalis nammadus.
Girjálasjvuoda vuosedi man ájnas le jut varresvuoda- ja huksobargge máhtti ja dádjadi sámegielav ja kultuvrav gå sáme demensajda galggi huvsov ja sujtov vaddet. Huoman ælla nav ållo dutkamusá ma li gehtjadam sámij dilev demænssan, sijá lagámusáj ja avtastallamav almulasj varresvuoda- ja huksodievnastusáj. Ådå dutkamprosjevta li gehtjadahttjám dájt åsijt.
Ájnegasj hiebadibme ja bájkálasj tjanástahka konkrehta dåjmajda la ájnas ja dárbulasj, dan diehti gå sáme álmmuk la moattelágásj ja moattebelak dilen.